Vergunnigsaanvraag en beoordeling
De rechtbank Midden-Nederland heeft op 18 december 2024 de omgevingsvergunning “met positief geweigerde natuurtoestemming” van een agrarisch bedrijf in Zeist vernietigd. Het bedrijf had in 2017 een plan ingediend om aan de Sportlaan tussen Bunnik en Zeist een nieuwe pluimveestal met ruim 10.000 vleeskuikens te bouwen en dan zijn aantal koeien en kalveren te verminderen.
De rechtbank komt tot deze conclusie omdat de verleende omgevingsvergunning door de gemeente mede was gebaseerd op een onterecht afgegeven verklaring van geen bezwaar door de Provincie Utrecht.
Die verklaring van geen bezwaar is tot twee keer toe verleend, namelijk in 2018 en 2021. Daarbij werd er de door de provincie de eerste keer van uitgegaan dat de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), waar nu ook landelijk veel om te doen is, voldoende was om aan de bezwaren tegen aantasting van de natuur tegemoet te komen. In 2021 was de redenering van de provincie dat de aantasting van de natuur voldoende kon worden beperkt door de methode van ‘interne saldering’, onder andere met gebruik van emissie-arme stallen. Natuurorganisaties hadden tegen beide redenering bezwaar gemaakt.
De rechter heeft nu bepaald dat de omgevingsvergunning op onterechte gronden is verleend. Zowel de PAS als de methode van intern salderen bieden onvoldoende garantie voor het behoud van kwetsbare natuur, zoals het nabij gelegen Natura2000-gebied Kolland-Overlangbroek.
Overheid schiet volgens rechter tekort
De zaak laat treffend zien hoe de stikstofproblematiek in een concreet voor een boer de verkeerde weg op leidt, als die simpelweg vertrouwt op beleids- en innovatiemaatregelen die inhoudelijk en juridisch niet houdbaar zijn. Maatregelen, die hem door de overheid als zijnde toereikend worden voorgehouden. Waarbij later blijkt dat die maatregelen strijdig zijn met de eigen natuur- en milieudoelen van diezelfde overheid, die ten tijde van het inzetten van die maatregelen beter had kunnen en moeten weten.
Het is volgens de rechtbank aan de samenleving niet uit te leggen dat met name de landelijke overheid nu nog steeds geen duidelijke keuze heeft gemaakt of concrete, uitgewerkte plannen heeft. Hierdoor zitten provincies en gemeenten nog steeds in een onduidelijke situatie hoe te handelen en welke middelen daarvoor beschikbaar zijn.
De rechtbank herhaalt daarom haar oproep uit 2021 en roept het huidige kabinet en de huidige wetgever op om hun gezamenlijke verantwoordelijkheid te nemen.
Vervolgproces
Op de zitting heeft het college erop gewezen dat de gemeente in afwachting is van wat de provincie van plan is met het stikstofdossier en met de problematiek rond emissiearme stalsystemen. De rechtbank vindt echter dat dit geen reden mag zijn om de agrariër nog langer in onzekerheid te laten. Het college moet beoordelen welke aanvullende gegevens nodig zijn en vervolgens een besluit voorbereiden en afstemmen met gedeputeerde staten. De rechtbank zal de beslistermijn bepalen op 10 weken na de datum van deze uitspraak. Een kortere termijn vindt de rechtbank niet reëel, gelet op wat er nog moet gebeuren.
Standpunt Adviesgroep Kromme Rijn Corridor
De Adviesgroep is van mening dat de aanleg van een kippenstal niet past in de ontwikkeling van het Kromme Rijngebied die zij voorstaat. In de visie van de adviesgroep zouden de ecologische en recreatieve waarden van het gebied juist moeten worden versterkt om de (be)leefkwaliteit voor de huidige en de toekomstige inwoners te behouden en te vergroten. In die visie, die ook ingegeven is door het hoognodig verbeteren van de milieukwaliteit, is het ontwikkelen van een vleeskuikenbedrijf juist een stap achteruit. Het doorontwikkelen van een ecologische corridor op deze plek zou een veel betere maatregel zijn. De adviesgroep hecht aan een duurzame en groene kwaliteit van ons kostbare Kromme Rijngebied en vindt derhalve het afgeven van een vergunning ervoor door gemeente ongewenst. De adviesgroep gaat ervan uit dat ook de Provincie Utrecht met haar visie op het Kromme Rijn Linielandschap en de provinciale beleidslijn Groen Groeit het verstrekken van een dergelijke vergunning niet faciliteert.
Tekst: Rob Zakee
Beeld: Erik van Anholt
Over deze column
Tussen Utrecht, De Bilt, Zeist, Bunnik en Odijk en Driebergen ligt een versnipperd en onbekend buitengebied. De Adviesgroep Kromme Rijncorridor zet zich in voor een integrale aanpak van biodiversiteit, klimaat, landbouw en recreatie in dit bijzondere gebied. Regelmatig delen de leden van de Adviesgroep hun ideeën voor de Kromme Rijncorridor in een column zoals deze. Wil je meer weten over de Adviesgroep Kromme Rijncorridor? Neem dan een kijkje op deze pagina.